طبق نظر اغلب دیرینه شناسان و خلیج فارسنویسان، از زمانهاي پیش از تاریخ در سواحل ایران، از اروندرود تا تنگه هرمز و شرق آن، قبایل مختلفى از نژادهاي متفاوت اقامت داشتهاند که مهمترین آنها، اقوام بومى ایرانى بلوچى و عربى هستند که سالیان متمادي در آن سرزمین اقامت نموده و با یکدیگر اختلاط و امتزاج کردهاند. این منطقه، پیش از تاریخ نیز محل اقوام و ملل مختلف بوده و در کتیبههاي آشوري و ایلامى از رونق و آباديهاي آن نام برده میشود.
در ایران ازدوره صفویه نفوذ پوشاك غربی مشـاهده مـیشـود، امـا در بسـیاري ازاقـوام پوشـاك منحصـربفـرد کـه هماهنـگ بـا محـیط جغرافیایی و فعالیتهاي اقتصادي و اجتماعی و اعتقادات بومی و مذهبی بوده است، اجازه دگرگونی پوشاك بیگانـه بـا پوشـاك خـودي را نداده اند؛ نمونه این پوشاك را میتوان در پوشاك منطقه استان هرمزگان به خوبی مشاهده نمود.
رودوزيهـاي پوشـاك سـنتی زنان هرمزگان از نقوش ارزشمند تزئینی در شناخت فرهنگ و رسوم آن مردمان است. از مهمترین بافتههاي مرسوم در لبـاس سـنتی زنـان این منطقه «زري بافی» است که از دیرباز تا به امروز مورد توجه هنرمنـدان آن مـرز و بـوم قـرار گرفتـه اسـت. اگرچـه زري بـافی از دسـتبافیهاي هرمزگان محسوب میشود، ولی به دلیل اینکه زري بافی پس از بافت روي لباس هاي سـنتی زنـان دوختـه میشـود؛ جزئـی از تزئینات لباسها قلمداد میگردد. از همین رو در مقالـه حاضـر، زري بـافی در زیرمجموعـه رودوزيهـا بررسـی شـده اسـت. درواقـع بـا گسترش جمعیت شهري و تغییر شرایط زندگی عصر کنونی، میل و گرایش به لباس هاي غیرسنتی رو بـه فزونـی اسـت و پیـرو آن کـاربرد رودوزي هاي سنتی روي لباس هاي زنان در قیاس با گذشته کاهش یافته اسـت و متأسـفانه دردوران معاصـر بسـیاري ازبافـتهـاي زريبافی که به عنوان نقشمایه هاي تزئینی بر پوشاك سنتی زنان ظاهر میگردید، فراموش شده وبرخی از آنها نیز رو به زوال است.
در این مقاله سعی شده تا نقوش زري بافی در پوشاك سـنتی زنـان هرمزگـان، شناسـایی و معرفـی شـود تـا جایگـاه آن در پوشاك سنتی این منطقه مشخص گردد. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است کـه در زريبـافیهـاي هرمزگـان از چـه نقـوش گیـاهی و هندسی استفاده شده و این هنر در پوشاك سنتی هرمزگان از چه جایگاهی برخـورداراسـت؟ نتایج بـه دسـت آمـده بیـانگر ایـن اسـت کـه هنرمندان این منطقه بر اساس نگاره هاي بومی و محلی و تأثیرپذیري از عواملی مانند طبیعت به آفرینش نقوش زري بـافی همـت گماشـتهاند. این نقوش را میتوان در دو گروه طرحهاي شکسته (هندسی) و طرحهاي گردان (گل و بته) جاي داد کـه بـراي لبـاس هـاي سـنتی زنان که شامل تن پوش، سرپوش و روبند است، استفاده میشود.
نسخه کامل این مقاله را دانلو کنید.