زیورآلات یکی از نخستین و قدیمیترین آثار باستانی است که در منطقه بلوچستان یافت شده است. زیورآلات بلوچی غیر از آن که نمادهایی از طبیعت در خود دارد، دربردارنده معانی اجتماعی، باورها و تاریخ تمدنی هستند که در جنبههای مختلف زندگی در این منطقه جریان دارد.زيـورآلات زنـان بلـوچ شـامل انـواع گوناگونی است که با نوع پوشش آنان همخوانی دارد. اين هنر تبلور هنرهای دستی مانند فلزکاری و تزئیناتی است که با نقره، طلا، نگین و نقوش هندسی روی اين اشـیا بـه کـار مـی رود. نقـوش زيورآلات بلوچی از عناصر طبیعی و هندسه حاکم بر آنها الهام گرفته شده است. پـژوه حاضـر به صورت میدانی در شهرستان های سراوان، خاش و نیکشهر انجام گرفته است. آفرینش نقش و نگارها در آب و هـوای کویری بلوچستان آینهای است از بازتاب طبیعت در نگاه انسان ساکن در آنجا و کمبود رنگهای سبز و قرمز و... با وجود آستان پرسـتاره و زیبـای کویری هنر زندگی را مملو از تخیلاتی رنگارنگ کرده است. این نقش و نگارها و رنگهای زیبا در انواع هنرهای بلوچی مثل فرش، سوزندوزی، سبدبافی و البته زیورآلات و صنایع چوبی و فلزی.
خانه هفتدست در راستای آشنایی مخاطبان با ویژگیهای جنبههای مختلف تاریخ فرهنگی سرزمینهای مختلف ایران، پژوهشهای ارزشمند در این باره را بازنشر میکند.
نتايج اين جستار نشان می دهد زيورآلات سنتی زنان بلوچ بسیار گسترده است و شامل موارد ذیل میشود: زيورآلات سر (بالای چشم، روی روسری، مو، گوش و نرمـه آن، گونـه، دو طرف بینـی)، زيورآلات گردن (گردن، سینه)، زيورآلات دست (انگشت، مچ دست، پنجه، ناخن)، زيـورآلات پا (مچ پا، انگشت). هر کدام از زيورآلات يادشده علاوه بر زيبايی کارکردهای ديگری چون درمان، تعويذ، نشان دادن دارايی و... دارند. همچنین در بررسی نقوش زيورآلات ، عناصـر طبیعـی منطقـه چون گلها و گیاهان، پرندگان، خزندگان، آبزيان و نیز تخیل هنرمندانه تاثیر داشته است.
برای مطالعه نسخه کامل مقاله فایل پیدیاف را دانلود کنید.
نویسنده: حمیده یعقوبی
مجله: فصلنامه فرهنگ مردم ایران
شماره: 49 و 48
تاریخ: بهار و تابستان 1396
صفحه: 111-85